نشریه پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی
پیاپی 31 (پاییز 1395)

در بسیاری از تحقیقات تجربی که رابطه بین ارزش بازار سهام و متغیرهای حسابداری (مانند ارزش دفتری و سود هر سهم) را بررسی کرده اند، رابطه مذکور به صورت یک تابع خطی در نظر گرفته شده است. با این حال، شواهدی تجربی با فرض مذکور چندان سازگار نیست. این موضوع بدان معنا خواهد بود که اگر در تحقیقات تجربی و کاربردهای عملی، رابطه بین ارزش بازار سهام و دو متغیر ارزش دفتری سهام و سود هر سهم به صورت یک رابطه خطی در نظر گرفته شود، نتایج ناصحیحی استخراج خواهد شد. در مقاله حاضر، تاثیر رشد شرکت را بر رابطه بین ارزش بازار سهام و دو متغیر ارزش دفتری و سود هر سهم در 149 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که وقتی سودآوری شرکت افزایش می یابد، تاثیر رشد شرکت بر رابطه بین ارزش بازار و سود هر سهم از منفی به مثبت و تاثیر رشد شرکت بر رابطه بین ارزش بازار سهام و ارزش دفتری سهام از مثبت به منفی تغییر جهت می دهد. نتایج حاصله در کل وجود رابطه غیر خطی بین ارزش بازار سهام و متغیرهای ذکر شده را تایید می نماید.

این مقاله ارتباط بین ایدئولوژی های اخلاقی و مسئولیت پذیری اجتماعی را با عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی می کند. در این پژوهش برای سنجش ایدئولوژی های اخلاقی و مسئولیت پذیری اجتماعی به ترتیب از پرسشنامه های استاندارد سنجش موقعیت اخلاقی فورسیث (1980) و سینگاپکدی استفاده شده است. همچنین برای سنجش متغیر عدم تقارن اطلاعاتی از فاصله قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به کار رفته است. در این پژوهش 50 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش و بررسی تحلیل نتایج مدل از رگرسیون خطی چند متغیره و نرم افزار EViews 6 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بین مسئولیت پذیری اجتماعی و عدم تقارن اطلاعات رابطه وجود ندارد. همچنین در بین مولفه های ایدئولوژی اخلاقی، نسبی گرایی و عدم تقارن اطلاعات رابطه مثبت و معنی دار با هم دارند ولی ایده آل گرایی رابطه ای با عدم تقارن اطلاعات ندارد.

هدف این مطالعه بررسی تاثیر دو جنبه کیفیت حسابرسی داخلی یعنی صلاحیت و همکاری حسابرس داخلی در حسابرسی صورتهای مالی است. مطابق تئوری جانشینی حسابرس مستقل با اتکا به نتایج کار حسابرس داخلی در تلاش های خود صرفه جویی می کند که این امر بر حق الزحمه حسابرس مستقل تاثیر خواهد گذاشت. دو ویژگی کیفی حسابرسی داخلی (صلاحیت و همکاری) منجر به حمایت از دیدگاه جانشینی برای توضیح رابطه بین کیفیت حسابرسی داخلی و حق الزحمه حسابرسی مستقل میشود. از دیدگاه کاربردی، این تحقیق نیاز شرکتها به تاکید بر کیفیت بالای حسابرسی داخلی را برجسته و آنها را به ایجاد همکاری بین حسابرسان داخلی و مستقل در جهت صرفه جویی بیشتر در هزینه ها تشویق می کند. مطالعه مورد نظر براساس پرسشنامه های ارسالی و دریافت شده از گروه حسابرسی داخلی شرکتهای عضو بورس اوراق بهادار تهران انجام پذیرفته و نتایج حاکی از این است که صلاحیت حسابرسی داخلی یعنی مدت تصدی و حضور آن در شرکت با حق الزحمه حسابرسی رابطه معنادار منفی داشته و مهارتهای محاسباتی و IT ، مدارک حرفه ای و علمی ، مدت ساعات آموزشی با حق الزحمه حسابرسی رابطه ای ندارند. در کل نتایج حاکی از عدم تاثیر کیفیت حسابرسی داخلی بر حق الزحمه حسابرسی مستقل می باشد.

در رسوایی های مالی شرکت ها، یکی از موضوعات مهم، مربوط به معاملات با اشخاص وابسته می باشد. معاملات با اشخاص وابسته درشرکتها بسیار رایج می باشد و ممکن است با اهداف خاصی انجام شود و موضوع مهم این است که منافع سهامداران اقلیت در مقایسه با منافع مدیرعامل یا سهامدار کنترل کننده (اکثریت) در اولویت پایین تری قرار می گیرد. لذا این سهامداران از طریق معاملات با اشخاص وابسته با انحراف دارایی ها و انتقال قیمت به منافع شخصی خود می رسند و ممکن است سود سهام نقدی کمتری پرداخت کنند. هدف از این مقاله بررسی اثر معاملات با اشخاص وابسته بر سود سهام نقدی است، بدین منظور از 69 نمونه از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است و با استفاده از رگرسیون حداقل مربعات معمولی این نتیجه حاصل شد که معاملات با اشخاص وابسته بر سود سهام نقدی اثر معکوسی دارد و شرکت های دارای معاملات با اشخاص وابسته بیشتر، سود سهام نقدی کمتری پرداخت کردند.

مقاله حاضرباهدفتعیینرابطه یمیان سرمایه فکری و بهره وری در شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،انجامشدهاست. در این پژوهش نمونه ای شامل 19 شرکت مورد مطالعه قرار گرفته است. متغیروابسته بهروری می باشد و برای اندازه گیری این متغیر از نسبت ارزش افزوده ی ایجاد شده به ازای هر یک از کارکنان استفاده شده است. همچنین متغیرهای مستقل ارزش سرمایه فکری (در سطح کل) و کارایی سرمایه فکری در سطح اجزاء آن یعنی سرمایه بکارگرفتهشده (مالیوفیزیکی) ، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری است که برای اندازه گیری متغیر ارزش سرمایه فکری از مدل ارزش نامشهودها و متغیر کارایی سرمایه فکری از مدل پالیک استفاده شده است. به منظورآزمونفرضیه هایاین پژوهش،ازآنالیز رگرسیون حداقل مربعات درسطحخطایپنجدرصداستفادهشد. یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی دار بین ارزش سرمایه فکری و بهره وری می باشد.

بیش اعتمادی بعنوان یک مفهوم بین رشته ای، با درجه بندی و احتمال قضاوت در روانشناسی همراه است. مدیران بیش اعتماد را می توان بعنوان مدیران خلاف قاعده تعریف کرد، در مفهوم مالی بیش اعتمادی بعنوان یک برآورد و یا تفسیر از میزان دانش و یا اطلاعات خصوصی تعریف شده است. در این مقاله به بررسی تاثیر بیش اعتمادی مدیران بر ارزش دفتری و ارزش بازار ساختار سرمایه پرداخته شده است. در این راستا از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش انتخاب هدفمند 62 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه ها از روش رگرسیون چند متغیره وروش گشتاور تعمیم یافته استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از این است که میزان بیش اعتمادی مدیران تاثیری بر ارزش دفتری ساختار سرمایه ندارد، این در حالی است که در این پژوهش تاثیر بیش اعتمادی بر روی ارزش بازار ساختار سرمایه مشاهده شد.

در این مقاله رابطه بین اظهارنظر حسابرس و ریسک مالی با مدیریت سود مورد بررسی قرار گرفته است. مدیریت سود با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری برآورد شده است. در رابطه با نوع اظهارنظر حسابرس، گزارش حسابرس به دو دسته مقبول (تعدیل نشده) و مشروط (تعدیل شده) تقسیم شده است. از متغیرهای ریسک مالی، اهرم مالی و نوسانات سود در این پژوهش استفاده شده است. برای برآورد اقلام تعهدی اختیاری بر اساس نوع صنعت از مدل تعدیل شده جونز استفاده شده است. برای آزمون فرضیه ها از روش رگرسیون خطی ساده یک متغیره و چند متغیره با به کارگیری اطلاعات 91 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها حاکی از این است که نوع اظهار نظر حسابرس با اقلام تعهدی اختیاری رابطه مستقیم دارد یعنی اینکه حسابرسی مستقل موجب کاهش استفاده مدیریت از اقلام تعهدی اختیاری می شود. اهرم مالی و اظهارنظر حسابرس با اقلام تعهدی اختیاری رابطه معکوس داشت، یعنی با افزایش اهرم مالی اقلام تعهدی اختیاری کمتری استفاده شده و اظهار نظر حسابرس به سمت مقبول سوق پیدا می کند. نوسانات سود و اظهار نظر حسابرس با اقلام تعهدی اختیاری رابطه نداشت.

هدف این مطالعه از یک طرف بررسی تاثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش افزوده اقتصادی به سود حسابداری و از سوی دیگر تاثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش افزوده بازار به سود حسابداری در بورس تهران است. سرمایه فکری شرکت های بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل ارزش ناملموس محاسبه شده است. این پژوهش درخصوص 69 شرکت به روش رگرسیون پانل دیتا انجام گرفته است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها حاکی از آن است که سرمایه فکری تاثیر مثبت و معناداری بر نسبت ارزش افزوده اقتصادی به سود حسابداری دارد. همچنین، نتایج نشان داد که تاثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش افزوده بازار به سود حسابداری مثبت و معنادار است. با توجه به مقادیر ضریب تعیین بالاتر شاخص ارزش افزوده اقتصادی به سود حسابداری از توان تبیین بهتری نسبت، به شاخص ارزش افزوده بازار به سود حسابداری برخوردار است.